مروری بر تاریخچه کدگذاری آسیب های شبکه در عملیات بازرسی شبکه ی فاضلاب (ویدئومتری) :دانلود مقاله
ترجمه و تالیف: میثم ورزی، محمد رضا ارباب تفتی
به منظور تعیین وضعیت دقیق شبکه های فاضلاب طی سال های اخیر در دنیا اهمیت زیادی به کدگذاری عیوب شبکه ی فاضلاب داده شده است. برای تمام ارگان ها و عناصر فعال در این زمینه، اعم از شرکت های فاضلاب و مهندسین مشاور و پیمانکاران لوله گذار، بهره بردار و ویدئومتر، درک اصل، منشاء و هدف نهایی کـدهای تشـریح کننده عیوب شبکه ی فاضلاب از اهمیت بالایی برخوردار است. منشا این کد گذاری از تحقیقات و دستاوردهای اولیه در انگلستان بود و راه را برای تاسیس و گسترش موسسات دیگری نظیر ناسکو (NASSCO) در ایالات متحده آمریکا و ارگانهای مرتبط در سایر کشورها باز نمود.
از علل مهم شروع مبحث کدگذاری عیوب شبکه ی فاضلاب در انگلستان در دهه ۷۰، افزایش حوادثی نظیر فرورفتن و از بین رفتن ماشین ها و کامیون های بزرگ در حفره های ایجاد شده در جاده ها بود که منشاء این فروریختگی های فاجعه آمیز عمدتا عیوب موجود در شبکه جمع آوری فاضلاب تشخیص داده شد.
آگاهی روز افزون در مورد لزوم مدیریت هرچه بهتر زیربناها و همچنین حوادث عمومی ناشی از خرابی ها و آسیب های موجود در شبکه ی فاضلاب در انگلیس، منجر به تاسیس “کمیته دائمی لوله-های آب و شبکه ی فاضلاب انجمن ملی آب” شد. اولین گزارش این کمیته با عنوان “شبکه ی فاضلاب و لوله های آب – ارزیابی ملی” (انگلستان -۱۹۷۷) منتشر گردید و نتیجه این گزارش به شرح زیر بود:
– تشخیص ضرورت نوسازی زیربناها در انگلستان به جای توسعه آن ها
– فقدان دانش لازم در مورد وضعیت موجود شبکه های فاضلاب
– لزوم ارزیابی بهتر شرایط موجود شبکه ها و بررسی هزینه های وابسته به این ارزیابی ها
– ضرورت انجام تحقیقات برای دستیابی به روشی جهت ارتقای سیستم مدیریت و نوسازی شبکه ها
کشف این یافته ها سبب شد پروژه ای توسط یک شرکت خصوصی در انگلیس با نام “مرکز تحقیقات آب (WRc)” و “آزمایشگاه تحقیقات حمل و نقل و خیابان و جاده”، جهت ایجاد روشی برای تشریح شرایط موجود درونی لوله های فاضلاب آغاز گردد.
گزارش متمم شماره ۳۷۷ آزمایشگاه تحقیقات حمل و نقل و خیابان و جاده (TRRL337) نقطه ی شروع کد گذاری آسیبهای شبکه فاضلاب با استفاده از روش شرکت WRc بود. از آنجایکه کدهای TRRL337 قبل از چاپ اولین کتاب راهنمای طبقه بندی شرایط فاضلاب ((MSSC توسط شرکت WRc ارائه شده بود، گاهی اوقات از آنها به عنوان کدهای نخستین نیز یاد می شود. این کدها هنوز هم بدنه ی تمام سیستم های کدگذاری مرتبط با شرکت WRc را تشکیل می دهند.
همچنین مشخص گردید علاوه بر تشخیص وضعیت درونی شبکه فاضلاب، تحقیقات و دانش بیشتری برای تشریح شرایط و فهم مکانیزم انواع خرابی ها لازم است. بنابراین شرکت WRc در سال ۱۹۷۸، شروع به تدوین کتاب راهنمای احیای شبکه فاضلاب ( (SRMکرد و این راهنما ۵ سال بعد در سال ۱۹۸۳ به اولین چاپ خود رسید.
از ماه می ۱۹۷۸، بازرسی های درونی از سیستم های جمع آوری فاضلاب شروع و آسیب های موجود در لوله ها جهت تعیین علت انواع خرابی ها مورد بررسی و تحلیل قرار گرفتند. همچنین تاثیر عوامل محیطی مهم که به این خرابی ها سرعت می بخشیدند، شناخته شدند. در آن زمان هدف از این تحقیقات، تعیین انواع و فراوانی آسیبهای مشاهده شده درون لوله های فاضلاب، مفهوم و معنی این آسیبها، و در نتیجه تدوین یک برنامه ی احیا و توانبخشی مطمئن با کمترین هزینه بود. البته در آن زمان، شیوه های بازرسی شبکه فاضلاب در مراحل اولیه خود بسر می-بردند. بنابراین همواره این سوالات اساسی مطرح بود که اطلاعات بدست آمده چقدر مفید هستند و چطور می توان در این مساله پیشرفت کرد؟ همچنین روش های ذخیره سازی و تحلیل اطلاعات بدست آمده از شرایط دورنی شبکه نیز از اهم مسائل بشمار می-آمد.
کم کم مشخص شد عناوین تشریح انواع آسیب ها باید با یک روش مشخص دسته بندی بسط داده شوند. همچنین، هدف این بود که اطلاعات بدست آمده از بازرسی های تصویری به صورت خلاصه و مختصر اما جامع و با رویکردی یکپارچه گزارش شوند. در ابتدا کانون توجه بر روی لوله های صنعتی نظیر لوله های بتنی و سفالی بود و آسیب های درون شبکه های آجری و بنایی شده مد نظر نبودند. اما مشخص بود که هر سیستم بنیادی کدگذاری برای آسیبها باید از انعطاف لازم برخوردار بوده تا در صورت کسب تجربیات بعدی قابل گسترش باشد.
عناوین کد های تدوین شده اولیه:
مواردی نظیر تعیین نقطه شروع بازرسی و موقعیت مکانی دقیق عیب و همچنین مشخص کردن محل عیب از نظر پیرامونی (برحسب ساعت) دررون لوله، و تمامی ۲۱ کد اولیه آسیب زیر از پارامترهای مهمی بودند که از کدهای اولیه در سال ۱۹۷۸ تا امروز باقی مانده و بکار گرفته می شوند.
کدهای اولیه از سال ۱۹۷۸ شامل موارد زیر می شدند:
هفت کد تشریح آسیب های سازه ای :
- ترک (C)– خط ترک مشخص است – قطعات لوله در جای خود قرار دارند.
- شکاف (F)– شکاف کاملاً باز آشکار است – قطعات لوله در جای خود قرار دارند.
- شکستگی (B)–بعضی قطعات لوله جابجا شده اند – احتمال وجود نداشتن برخی از قطعات لوله وجود دارد.
- تغییر شکل (D)– لوله از شکل عادی خود خارج شده است – احتمال شکستگی لوله وجود دارد.
- فروریختگی (X) – سازه لوله تماماً از بین رفته است.
- اتصال جا به جا شده (JD) – همراستایی نادرست بین لوله های به هم پیوسته اتفاق افتاده است.
- اتصال باز (OJ) – جابجایی طولی در درز بین لوله های مجاور اتفاق افتاده است.
هفت کد تشریح آسیب های بهره برداری:
- نفوذ ریشه ی درخت (R)
- نشتاب به داخل (I)
- لایه ی رسوبات (E) – وجود رسوب نمک های محلول روی دیواره ی لوله
- مانع در مسیر (OB) – وجود مواد جامد منجر به کاهش انتقال سیال
- ماند گل و لای (DB) – مواد آلی و لجن، معمولا به صورت گل و لای
- عمق آب (WL) – عدم پیوستگی در شیب لوله
- انحراف مسیر (LE) – انحراف به چپ یا راست در لوله
دو کد تشریح آسیب های اجرایی:
- انشعاب وردی معیوب (CN) – نصب اشتباه انشعاب جانبی (انشعابی که بعد از اجرای شبکه وصل شده)
- مجرای ورودی معیوب (JN) – آسیب دیدگی در انشعاب پیش ساخته روی لوله (در زمان اجرای شبکه به لوله اصلی متصل بوده)
پنج کد تشریح شرایط متفرقه:
- شروع بازرسی (ST)،
- پایان بازرسی (FN)،
- متوقف کردن بازرسی (SA)،
- کف لوله (I)،
- کد ستاره (*) – برای اشاره به پیوستگی یک آسیب.
شانزده کد ذکر شده برای آسیب های سازه ای، بهره برداری و اجرایی، از کدهای بنیادی آسیب ها بوده و هنوز مورد استفاده هستند و از قابلیت منحصر به فردی برای اختصار نویسی برخوردارند که شرایط را برای سرعت بخشیدن به کار گزارش نویسی بازرسی فراهم می آورند؛ مثلاً ، C (Cracked Pipe) = وجود ترک، F (Fractured) = وجود شکاف، R (Tree Roots) = نفوذ ریشه، JN (Junction) = مجرای ورودی.
بعدا عواملی دیگر نیز در جهت توصیف دقیقتر عیوب به کدها اضافه شدند. مثلا جهت تعیین نوع، کمیت و موقعیت در بعضی از کدها پارامترهای توصیفی مرتبطی به شرح جدول زیر اضافه شدند:
جدول ۱: پارامترهای توصیفی اضافه شده به بعضی از کدها
عنوان آسیب | توصیف گر نوع و کمیت | توصیف گر موقعیت |
ترک | طولی / پیرامونی / ترکیبی | موقعیت آسیب بر حسب ساعت |
تغییر شکل | درصد از قطر لوله آسیب دیده | |
نفوذ ریشه | ریشه موئین / ریشه متراکم / ریشه اصلی | بند (در صورتی که نفوذ ریشه از محل اتصال لوله ها یا بند صورت گرفته باشد) |
نشتاب به داخل | تراوشی / چکیدنی / جریانی / جوششی | موقعیت آسیب بر حسب ساعت |
لایه ی رسوبات | کم / متوسط / زیاد | در محل بند |
انشعاب ورودی | ترک / شکاف / شکستگی / تغییر شکل / نفوذ به داخل | موقعیت آسیب بر حسب ساعت |
در سال ۱۹۷۸، کمی قبل از فراگیر شدن استفاده از کامپیوتر، آسیبی مثل: شکاف در لوله در حوالی یک اتصال از ساعت ۲ تا ۴ و ساعت ۷ تا ۱۰ به همراه نشتاب به داخل از بین شکاف، به این صورت گزارش می شد: FCJ02040710 UR
این سیستم کدگزاری آسیب روی دو خط فاضلاب ۳۰۰ متری امتحان شد. یکی از این خطوط از قبل شستشو شده و دیگری کثیف بود. در این آزمایش اپراتورها آسیب ها را از روی نوارهای تصویری ضبط شده (CCTV) و گزارش های کتبی کد گذاری کردند. در این آزمایش اپراتورها تا ۸۲ درصد عیوب را به درستی گزارش کردند. همچنین دقت بالاتر گزارش دهی عیوب در لوله هایی که از قبل شستشو شده بودند مشهود بود.
در نتیجه ی این اقدامات، سیستمی کیفی و کمی برای کدگذاری آسیب ها در شبکه ی فاضلاب به همراه یک برنامه ی کامپیوتری به زبان FORTRAN برای ذخیره و تحلیل اطلاعات آزمایش شد و به ثبت رسید. همچنین، مشخص شد که در صورت پذیرش یک فرمت مشترک، “تعبیر شخصی اپراتور” در تشخیص آسیب ها به حداقل خود رسیده و درنتیجه اقدامات لازم بعدی برای بازسازی و رفع عیوب بر اساس اطلاعات معتبرتر و با اطمینان بیشتری انجام خواهد گرفت.
انگیزه های مستمر:
چند سال بعد، یک کمیته ملی در انگلستان بیانیه ای صادر کرد و در آن بحران در حال وقوع به دلیل عدم توجه کافی به مسئله نگهداری از شبکه های فاضلاب و لزوم توجه و اقدام هرچه سریعتر در این زمینه را یادآور شد. در آن زمان صنعت آب در انگلستان شروع به سرمایه گذاری فراوانی در این زمینه کرد و خواستار اجرای برنامه ی تحقیقاتی گسترده ای در مورد تمام مشکلات مرتبط با شبکه ی فاضلاب از شرکت WRc شد. این امر منجر به چاپ اولین کتاب راهنمای احیا و اصلاح شبکه ی فاضلاب (Sewerage Rehabilitation Manual (SRM)) در سال ۱۹۸۳ شد. در این کتاب راهنمای احیا و اصلاح شبکه SRM با توجه به کدهای اولیه ی آسیب های شبکه ی فاضلاب سال ۱۹۷۸ به پنج مورد اساسی اشاره شده بود:
۱٫ هشتاد درصد هزینه ای که صرف حوادث فاضلاب می شود، تنها روی حدود ده درصد از شبکه ی فاضلاب متمرکز است.
با توجه به این مورد مبحثی با نام “شبکه های حیاتی” مطرح گردید. از آنجاییکه این هزینه ی زیاد صرف تنها حجم کمی از شبکه ی فاضلاب می شد، قوانینی برای صنعت آب و فاضلاب در انگلستان مصوب شد تا این شبکه های مهم مورد شناسایی قرار گیرند.
۲٫ تمام آسیب های موجود در شبکه ی فاضلاب از اهمیت یکسانی برخوردار نیستند، بلکه برخی مهم تر و برخی از اهمیت کمتری برخوردارند.
این مسئله پس از انجام آزمایشات فراوان در آزمایشگاه ها و همچنین بازرسی و مطالعه ی صدها فروریختگی در شبکه ی فاضلاب منجر به شکل گیری سیستمی جهت رتبه بندی هر یک از آسیب ها شد. سیستم رتبه بندی برای “درجه بندی شرایط درونی” (Internal Condition Grade (ICG)) شبکه ها را به پنج رتبه تقسیم کرد که شماره ۱ نشانگر شرایط “خوب” و شماره ۵ نشانگر شرایط “بد” بود.
۳٫ عوامل محیطی از عوامل کلیدی در بالا رفتن سرعت خرابی یک شبکه ی معیوب فاضلاب بشمار می رود.
۴٫ طبقه بندی آسیب ها در سال ۱۹۷۸، باید به یک سند ملی جهت تهیه یک چهارچوب متداول تبدیل شود.
۵٫ دانش دقیق نسبت به ماهیت آسیب ها عاملی مهم برای اجرای یک برنامه ی اصلاح و احیای موفق می باشد.
عوامل محیطی
عوامل محیطی نظیر تکنیکهای اجرایی، تنش هیدرولیکی، خاک پیرامونی و غیره در جریان رتبهبندی و درجهبندی شرایط درونی شبکه ها (ICG) در سطحبندی SRM، در نظر گرفته شدند. به عنوان مثال بدیهی است لولهای که در بستری بتنی قرار گرفته است ذاتاً از لولهای که در بستری معمولی کار شده مقاومتر است و البته دوربین بازرسی این مسئله را تشخیص نمیدهد. همینطور لولهای که در معرض اضافه ظرفیت قرار دارد، یا لولهای که درون بستری ضعیف کار شده است و یا لولهای که هر دوی این شرایط را دارد، نسبت به لولهای که در معرض این شرایط ناسازگار نیست زودتر از بین میرود. در واقع سطحبندی کتاب راهنمای اصلاح و احیای فاضلاب SRM این امکان را فراهم میکند که این عوامل محیطی خطر ساز نیز در درجهبندی اهمیت آسیب های تشخیص داده شده در داخل شبکه ی فاضلاب در نظر گرفته شود.
انتشار کدهای MSCC1 توسط شرکت WRc– می ۱۹۸۰ تا سال ۱۹۸۸
پیشرفت اصلی در سیستم کدگذاری MSCC1 نسبت به MSCC اختصاص کدگذاری ویژه برای شبکههای آجری بود، چرا که در کتاب راهنمای اصلاح و احیای فاضلاب SRM منتشر شده در سال ۱۹۸۳ به این مطلب اشاره شده بود که مکانیزم خرابیها و فروریختگیها در شبکههای آجری متفاوت از شبکههایی است که در آنها از انواع لوله استفاده شده است. تفاوت کدهای مربوط به شبکههای آجری فقط در کدهای مرتبط با آسیب های سازه ای است و کدهای مرتبط با آسیب های اجرایی و بهرهبرداری در هر دو نوع شبکهی آجری و لولهای یکسان هستند.
کدهای مرتبط با آسیب های سازه ای MSCC1 برای شبکههای لولهای کاملاً شبیه به کدهای اولیه بودند و از علائم یکسان استفاده میکردند. در این نسخه به کدهای آسیب بهرهبرداری، برای نشان دادن رسوبات جامد مثل زنگ زدگی در لولههای فلزی یا دوغ آب سخت، کد (ES) به کد قبلی (E) که مربوط به “لایه رسوبات” بود اضافه شد. به کد آسیبهای اجرایی نیز دو کد زیر اضافه شد:
– شاخه اصلی ورودی (BR): استفاده شده برای لولههای بزرگتر از قطر ۹۰۰ میلیمتر برای نشان دادن دراپ، دریچه هوا، سرریز و لولههای هم سایز ورودی به شبکه اصلی
– انشعاب ورودی بیش از حد وارد شده (CNI): بیانگر انشعاب ورودی که بیش از حد وارد شده و مانع عبور جریان در شبکه اصلی می شود.
سه کد جدید نیز به کدهای متفرقه اضافه شد:
– قطر بررسی شده (DC)
– عکس نمونه (GP)
– دوربین زیرآب ((CU
کدهای جدید مربوط به آسیب های سازه ای شبکههای آجری نیز به شرح زیر بودند:
– ملات از بین رفته (M) – ملات بین آجرها از بین رفته ولی آجرها هنوز سر جایشان هستند. و سه توصیف گر ۱- سطحی (کوچکتر از ۱۵ میلیمتر)، ۲-متوسط (بین۱۵ تا ۵۰ میلیمتر)؛ و ۳-بزرگ (بزرگتر از ۵۰ میلیمتر)
– ترک (C) – ترک در شبکه آجری به طوریکه آجرها هنوز سر جایشان هستند.
– شکاف (F) – شکاف در شبکه آجری به طوریکه آجرها از هم جدا شدهاند.
– آجرها جابجا شده (DB) – زمانی که یک یا چند آجر از جای اصلی خود خارج شدهاند.
– آجرها از بین رفتهاند (MB) – زمانی که یک یا چند آجر از بین رفتهاند.
– آسیب سطحی (S) – آسیب سطحی در اثر سایش یا قلوه کن شدن دیواره، مثلاً توسط فشار آب در فرایند شستشو با واترجت.
– تغییر شکل در لوله (D) – لوله از شکل عادی خود خارج شده است
– کف قلوهکن شده (DI) – فاصله قابل توجهی بین کف موجود و کف لوله اصلی وجود دارد.
در واقع به طور خلاصه سیستم کد آسیب MSCC1 شامل موارد زیر بود:
• ۷ کد شرایط سازه ای برای شبکههای لولهای: C, F, B, D, X, JD, OJ
• ۹ کد شرایط سازه ای برای شبکههای آجری: M, C, F, DB, MB, S, D, X, DI
• ۸ کد شرایط بهرهبرداری: R, I, E, ES, DE OB, WL, L
• شش کد مشخصات اجرایی: JN, JX, CN, CX, BR, MH
• شش کد متفرقه: ST, FH, SA, DC, GP, CU
همچنین برای بعضی از کدهای بالا توصیف گرهایی اضافه شده بودند. مثلا برای کد آسیب ترک (C) توصیف گرهای L,C,M به شرح زیر اضافه شده بود:
ترک پیرامونی (CC)
ترک طولی (CL)
ترک ترکیبی (CM)
همچنین در MSCC1 به جای استفاده از نشانگر ستاره برای مشخص کردن آسیبهای ممتد، قوانینی برای کدگذاری این آسیبها پدید آمد. در ضمن قوانینی وجود داشت که به استفاده بهتر از کامپیوتر برای ثبت اطلاعات کمک می کرد.
انتشار MSCC2 1988-1993
کدهای استفاده شده در MSCC1 برای مدت ۸ سال در صنعت آب و فاضلاب انگلستان استفاده شد و بالاخره در سال ۱۹۸۸، MSCC2 منتشر شد که در تدوین آن از مجموعه اطلاعات جمعآوری شده در مورد شبکه های فاضلاب طی سالهای گذشته استفاده شده بود.
بخشی از MSCC2 به یکپارچه سازی روش جمعآوری اطلاعات در انواع بازرسی توسط ربات یا بازرسی توسط انسان اختصاص داده شد.
در MSCC2 فرم کدگذاری استاندارد به دو قسمت تقسیم میشد: قسمت اصلی و قسمت عناوین. در قسمت عناوین ۳۳ زیرشاخه وجود داشت که جهت ثبت جزئیاتی مثل: نام بازرس، ساعت و تاریخ بازرسی، شرایط جوی، کاربری لوله، عمق آدم رو، شکل لوله، جنس لوله و سال لولهگذاری و محل اجرای شبکه (خیابان، زمین باز و ..) استفاده میشد. در این نسخه تعیین موقعیت آسیب براساس ساعت نیز بدون تغییر نسبت به کدهای اولیه و همانند نسخه MSCC1 انجام میگرفت.
کد آسیب سطحی (که پیش از این فقط در شبکههای آجری استفاده میشد) به همراه همان ۲ نشانگر سایش و قلوهکن شده، جزء کدهای شرایط سازه ای در شبکههای از جنس لوله نیز اضافه شد. به این صورت کدهای مرتبط با آسیب های سازه ای در شبکههای لولهای به هشت کد رسید. اما کدهای مرتبط با آسیب سازه ای، بهرهبرداری و اجرایی در مورد شبکههای آجری تغییری نکردند.
چهار کد جدید به کدهای متفرقه اضافه شد: تغییر آستر لوله (LC)، تغییر جنس لوله (MC)، تغییر شکل لوله (SC) و تغییر طول لوله (PC). همچنین با اضافه شدن کد حیوانات موزی (V)، تعداد کدهای متفرقه به ۱۱ کد تغییر کرد.
در MSCC2 تأکید بسیاری روی مسأله امکان تعیین آسیبهای ممتد شده بود (که در MSCC1 تنها به اندازۀ نصف یک صفحه از آن صحبت شده بود). آسیبهای ممتد اشاره به سه دسته آسیبهای ۱- ممتد واقعی، ۲- ممتد مکرر و ۳- ممتد غیر قابل پیش بینی داشت.
یک آسیب ممتد واقعی به طول بیشتر از ۱ متر بدون وقفه ادامه دارد. برای مثال میتوان به ترک یا شکاف طولی یا ملات از بین رفته بین آجرها اشاره کرد.
آسیبهای ممتد مکرر در فواصل مشخص اتفاق میافتد. برای مثال شکاف پیرامونی، لایه رسوبات و فاصله بین بندها میتوانند از این قبیل آسیبها باشند. کلمهی “مکرر” را زمانی استفاده میکنیم که مثلاً حداقل از هر ۴ بند ۳ بند باز وجود داشته باشد.
آسیب ممتد غیر قابل پیش بینی آسیبی است مدام در یک مسیر تکرار شده ولی موقعیت آن برحسب ساعت تغییر کرده است.
در آن زمان برای اولین بار کدهای MSCC2 توسط شرکتهای آب و فاضلاب در استرالیا مورد استفاده قرار گرفت و با اعمال برخی تغییرات برای سازگاری با تفاوتهای موجود در شرایط و جنس شبکهها در اولین کتاب راهنمای ارزیابی کانالهای استرالیا در سال ۱۹۹۱ به کار گرفته شد.
MSCC3 – آگوست ۱۹۹۳ تا ژانویه ۲۰۰۴
با گسترش برنامهها و قابلیتهای کامپیوتری برای ثبت و تحلیل اطلاعات به دست آمده از بازرسیهای تصویری (CCTV)، کدهای آسیب نیز برای تطبیق بهتر با گزارشات کامپیوتری نیازمند اصلاح و توسعه بودند. هدف این بود که با ورود کامپیوتر ها شرایط برای کدگذاری آسان تر و همچنین تهیهی عکسها و گزارشات قابل فهمتر، فراهم شود.
ورود مفهوم جدیدی با نام “شبکههای حیاتی” در بریتانیا به عنوان شبکههایی که باید به طور منظم بررسی شوند منجر به پدیدآوری شاخه جدیدی در فرم اطلاعات جهت مشخص نمودن نوع شبکه و هدف از بازرسی شد. شستشوی شبکه پیش از بازرسی آن نیز جزو مواردی قرار گرفت که پیمانکاران حتماً باید ثبت میکردند.
در MSCC3 کدهای دیگر تفاوتی بین شبکههای آجری و شبکههای لولهای وجود نداشت. نتیجه ۱۵ سال تلاش و کار اجرایی در نهایت تدوین ۶۷ کد آسیب در شاخه های مختلف بود. از کدهای مهم اضافه شده در این مرحله وجود سوراخ (H) جهت اشاره به از بین رفتگی کامل قسمتی از لوله و همچنین آستر معیوب (LD) بودند.
تدوین (MSCC4) در ژانویه ۲۰۰۴
تلفیق کدهای شرایط منهولها و اتاقکها منجر به پیدایش نسخه ۴ کتاب راهنمای طبقهبندی فاضلاب (MSCC4) در ژانویه ۲۰۰۴ شد. همچنین مجموعهای ساده از کدها برای لولههای با سایز کمتر از ۱۵۰ میلیمتر (۶ اینچ) پیشنهاد شدند. اگرچه MSCC4 همچنان به عنوان یک کتاب راهنما در انگلستان ارائه شده است، اما این کتاب از دو بخش مجزا تشکیل شده است. قسمت اول شامل شبکههای فاضلاب و زهکشها میباشد و قسمت دوم اشاره به منهولها و اتاقکهای بازرسی دارد. برای هر دو قسمت از یک فرم کدگذاری استاندارد همانند استفاده میشود اما این دو فرم را نمیتوان به جای هم استفاده کرد.
توسعه بینالمللی کدها
استرالیا – در دوره MSCC2 مراجع و ادارههای اصلی آب و فاضلاب در استرالیا اولین ویرایش کتاب راهنمای ارزیابی شرایط کانالهای استرالیا را به چاپ رساندند. در این کتاب ۱۴۴ صفحهای از مطالب MSCC2 و SRM2 استفاده شده بود. البته کدهای گزارشات شبکههای فاضلاب به علت وجود شرایط و ویژگیهای خاص شبکه فاضلاب هر کشوری نیازمند سازگاری و بازنگری دارند که در استرالیا نیز این اتفاق افتاد. کدهای جدید در سال ۱۹۹۱ در استرالیا شکل گرفت و در سال ۲۰۰۵ نیز به روزرسانی شده است.
کانادا – اتحادیه بازرسین لوله آمریکای شمالی (NAPPI) کدهای WRc MSCC3 را در دهه ۹۰ به عنوان کدهای استاندارد کشور کانادا پذیرفتند و به مرحلهی سازگارسازی با شبکه فاضلاب این کشور رساندند.
ایالات متحده آمریکا – مؤسسه NASSCO در ایالات متحده با همکاری WRc استاندارد جدیدی با نام برنامه ارزیابی و تأیید لوله (PACP) برای کدگذاری آسیبهای شبکه فاضلاب پدید آوردند. PACP دربرگیرنده اجزای زیر است:
– کتاب راهنمای PACP: پدیدآوری کدها، قوانین کدگذاری، جداول کدگذاری، عکسها و توضیحات آسیبها.
– دورههای آموزشی: تشکیل واحدهای آموزشی و گروهی از مدرسین که در محیط آموزشی تدریس کنند. شرکتکنندگان در این دورهها باید بعد از اتمام کلاسها آزمونی را در مورد آسیب ها بگذرانند و در صورت موفقیت قادر به دریافت مدرک PACP خواهند بود.
کدهای PACP هم مانند کدهای استرالیا تغییراتی نسبت به کدهای اروپا و WRc دارند. که به دلیل ماهیت متفاوت شبکههای فاضلاب و اجرای آنها در کشور آمریکا است.
اتحادیهی اروپا: در پدیدآوری کدهای جدید اروپا (Euro Code) – EN13508: Part 2 در سال ۲۰۰۳ از دانش و برنامههای درون بریتانیا جهت به وجود آوردن زبانی مشترک در سراسر اروپا برای تبادل اطلاعات آسیبهای شبکههای فاضلاب استفاده شد.
آسیا: بیساری از کشورها در آسیا نیز در حال حاضر از کدگذاریهای استاندارد در بازرسی شبکه فاضلاب استفاده میکنند. کشورهایی مثل: مالزی، اندونزی، سنگاپور، تایلند، فیلیپین، ویتنام و …از استانداردهای WRc و EN13508 Part 2 استفاده میکنند.
ایران
بدون شک وجود یک استاندارد و رویکرد یکپارچه نسبت به مسأله ارزیابی درونی شبکه های فاضلاب، اولین و مهمترین قدم در راه رسیدن به روشهای مناسب جهت مدیریت هر چه بهتر شبکه های فاضلاب می باشد. تدوین و گسترش این استانداردها در کشورهای پیشرفته نظیر انگلستان، کانادا، استرالیا و غیره، موجب انجام اقدامات لازم و مناسب جهت بهبود وضعیت شبکه های فاضلاب در این کشورها و در نتیجه مدیریت آسانتر این شبکه ها و رسیدن به شرایط مطلوب شده است.
در سالهای اخیر درایران نیز عملیات بازرسی شبکه های فاضلاب در مراحل تحویل موقت و بهره برداری از اهمیت ویژه ای برخوردار شده است. شرکتهای دولتی و خصوصی در یک دهه گذشته با استفاده از دوربینهای بازرسی داخلی و خارجی در این زمینه (ویدئومتری) مشغول فعالیت می باشند.
با توجه به رشد و توسعه روزافزون شبکه های فاضلاب در ایران، کنترل کیفی و کمی نحوه عملکرد شرکتهای فعال در زمینه بازرسی شبکه فاضلاب از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. در غیر این صورت گزارشات بدست آمده از عملیات بازرسی شبکه های فاضلاب از کیفیت و دقت لازم برخوردار نخواهند بود و در نتیجه مدیریت این شبکه ها امری بسیار مشکل خواهد بود. بی شک یکی از مهمترین راههای کنترل نحوه ی عملکرد شرکتهای فعال در این زمینه، تدوین یک استاندارد ملی مطابق با وضعیت شبکه های فاضلاب کشور جهت کدگذاری عیوب شبکه فاضلاب است. از آنجاییکه شرکت های فاضلاب در ایران استانداردwrc را به رسمیت می-شناسند باید این استاندارد برای شبکه های ایران تطبیق داده شود. مسلماً این امر نیازمند انجام تحقیقات گسترده با همکاری شرکتها و مؤسسات داخلی و خارجی و همچنین تدوین و اجرای برنامه ای جامع در این زمینه است.